Akdeniz Mutfağı denilince akla zeytinyağı, deniz ürünleri, yabani otlar, turunçgiller, avokado çeşitli peynirler, şarap ve tabi ki deniz gelir!
Türkiye, Yunanistan, Fransa, İspanya, İtalya, Tunus, Cezayir ve Ege Adaları Akdeniz’e kıyısı olan ve Akdeniz Mutfak kültürünü oluşturan ülkelerdir. Tabi ki bu kadar geniş bir coğrafyaya yayılması sebebiyle ülkelerin kendi coğrafi koşulları ve kültürel özelliklerine göre kendi içinde farklılıklar gösterebilir.
Ülkemizde de Akdeniz Mutfağı etkisinin batı ve doğu olmak üzere iki kısma ayrıldığını düşünebiliriz. Batı bölümü Ege, doğu bölümü ise Doğu Anadolu mutfaklarının etkisindedir. Batı bölümünde sebze, otlar ve zeytinyağı daha belirginken; doğu bölümünde ise et, bulgur yemekleri ve kebaplar daha yaygındır.
Akdeniz ülkelerinde genel olarak meyve, sebze, baklagiller ve tahıllar ağırlıkla kullanılır. Temel yağ olarak zeytinyağı tercih edilir. Kırmızı ete nazaran deniz ürünleri daha çok kullanılır. Yabani otlar, zeytinler, peynirler, yoğurt ve baharatlar bu mutfağın temelini oluşturur.
Yapılan bazı araştırmalara göre Akdeniz tarzı beslenenlerde kanser, kalp hastalıkları, Parkinson, Alzheimer gibi hastalıklara daha seyrek rastlanılıyor.
ZEYTİNYAĞI
Zeytinin Akdeniz’deki tarihi çok eski dönemlere dayanır. Akdenizi çevreleyen nispeten sert ve kıraç topraklarda yetişen verimli zeytin ağaçları bilinen en eski yemek kitaplarından biri olan Romalı yazar Apicius’un kitabında anlatılmaktadır. Kaynaklar zeytin kültürünün doğup geliştiği coğrafyanın Mezopotamya, Akdeniz ve Ege bölgesi olduğunu söyler. Kuran-ı Kerim’ de de zeytin ağacının Sina Dağı’ndan geldiği, meyvelerinden yağ elde edildiği ve bu yağın yemeklere lezzet vermede kullanıldığı yer alır.
BAHARATLAR
Tatlılarda tarçın, gül suyu, mezeki sakızı, ıtır çiçeği, defne yaprağı hatta bazen karabiber kullanılırken; et ve diğer yiyecekler yerel farklılıklara göre karabiber, kimyon, çamfıstığı, narpız (yaban nanesi) veya nane ile tatlandırılmaktadır.
DENİZ ÜRÜNLERİ
Akdeniz mutfağında, balığın ve diğer deniz ürünlerinin hemen hemen her çeşidi çokça tüketiliyor. Ayrıca deniz otlarından mezeler de hazırlanıyor 
ŞARAP
Akdeniz beslenme sisteminde üzüm önemli bir yer tutar. Şarabın Türk Mutfağı’nda üretimi azdır. Üzümden daha çok pekmez, şıra, ekşi, pestil, muska, bulama, sucuk, şurup, şerbet gibi besinler yapılmaktadır. Ancak İtalya, Fransa gibi Akdeniz ülkelerinde şarap, yemeklerin yanında ya da peynirlerle sıkça tüketilir.
TARATORLU PİYAZ
Taratorlu Piyaz, Antalya’nın en ünlü yemeğidir. Yapılışı ise çok basittir. İlk etapta sarımsak dövülüp limon suyuyla sulandırılır; içine tahin veya dövülmüş ceviz katılır. Buna tarator sosu denilir ve haşlanmış fasulyeye sirkeyle birlikte eklenir. Ardından üzerine kıyılmış domates, katı haşlanmış yumurta ve maydanoz ilave edilerek süslenir.
MAHLUTA
Mahlûta, kırmızı mercimek ile yapılan Akdeniz yöresine ait bir çorbadır. Kırmızı mercimeğin yanı sıra içerisine kırmızıbiber, pirinç ve kimyon da giren bu çorba Akdeniz Bölgesi’nin en sevilen yiyeceklerinden biridir.
LABA
Laba, Akdeniz Bölgesinin en meşhur ve lezzetli et yemeklerinden biridir. Yapımı da gayet basittir. Kaburga kemikleri haşlanır; suyunda pirinç pişirilir. Et kızartılarak tepsiye serilmiş haldeki pilavın üzerine konulur.
TURUNÇ REÇELİ
Turunç; içinde portakal, limon, mandalina, greyfurt gibi meyvelerin bulunduğu büyük bir familyaya adını veren ama diğerlerine göre en az tanınan üyesidir. Turuncun görünümü portakala benzer, ancak tadı ekşi-acı olduğu için meyvesi yenmez. Akdeniz ve ege yörelerinde turuncun kabuklarından reçel yapılır.
Turunçların kalın kabukları soyulur. Kabuklar iplere dizilip üç gün soğuk suda bekletilir. Daha sonra bir tencerede kaynatılır, suyu süzülür. Şeker ve su eklenerek bir süre pişirilir.
HİBEŞ
Antalya mutfağına ait olan hibeş, hem meze hem de sos kategorisinde değerlendirilebilir. Öncelikle sarımsak dövülür. Daha sonra kimyon, tuz, limonsuyu ve tahinle karıştırılır. Servis yapılırken üzerine zeytinyağı ile acı biber dökülür. Tavuk, et yemekleri ve makarnanın yanında sos işlevi görebileceği gibi, doğrudan ekmeğe sürülerek de yenilebilir veya kanepe hazırlığında kullanılabilir.
GÜLGAS(KOLOKAS)
Gülgas da Akdeniz Bölgesi’nin meşhur et yemeklerinden biridir. Gülgas bitkisi Kıbrıs’ta yetişen bir bitkidir. Yağlı koyun etiyle yapılan gülgasın içine ıspanak da girmektedir. Hem sebze hem de et girmesi sebebi ile protein bakımından oldukça zengindir.
ŞAKŞUKA
Antalya başta olmak üzere Akdeniz'in sevilen mezesi ve zeytinyağlısı şakşuka, Tunus ve Fas kıyılarında bizdeki menemene benzer şekilde "chakchouka (shakshuka)" ismiyle yumurtalı hatta pirinçli olarak da servis ediliyor. Yapımı yöreden yöreye göre farklılık gösteren şakşuka tarifine kızarmış patates ve kabak ekleyen de var.
Diyet Kapımda Stajyer Diyetisyeni
Sevdanur Sağsöz
Yorum Yap